Marmara Belediyeler Birliği, Danimarka Başkonsolosluğu ve Türkiye Belediyeler Birliği ortaklığında Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları kapsamında Su ve Atıksu Yönetiminin Sürdürülebilirliği isimli çevrimiçi eğitim serisi üç önemli oturumda gerçekleşti.
Enerji Nötr Atık Su Tesisleri ve Enerji Nötr olma hedefi
Marmara Belediyeler Birliği, Danimarka Başkonsolosluğu ve Türkiye Belediyeler Birliği ortaklığında Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları kapsamında Su ve Atıksu Yönetiminin Sürdürülebilirliği isimli çevrimiçi eğitim serisinin ilki 17 Aralık 2020 tarihinde gerçekleştirildi.
Danimarka Başkonsolosu Anette Galskjot, MBB Genel Sekreteri Dr. M. Cemil Arslan ve TBB Genel Sekreteri Birol Ekici'nin açılış konuşmalarını ve Danimarka Başkonsolosluğu Kıdemli Ticari Yönetici Seda Kayrak Bilgen ve Marmara Belediyeler Birliği Çevre Yönetimi Koordinatörü Ahmet Cihat Kahraman'ın eş moderatörlüğünü yaptığı programda; Aarhus Belediyesi Teknik ve Çevre İşleri Belediye Başkan Yardımcısı Bünyamin Şimşek, belediye olarak hedeflerinin vatandaşlara düşük maliyetle temiz su sağlamak ve su kalitesini yüksek tutmak olduğunu ve şehrin yüzde 00çeşmeden su içebildiğini ve çeşme suyunun pet şişelerden alınan numunelerinin değerlerinden daha iyi, daha temiz olduğunu belirtti.
Aarhus Su İdaresi Operasyon Direktörü Flemming F. Pedersen, "Operasyonlar, Yatırımlar, Teknoloji, Zorluklar ve Fırsatlar" başlıklı bir sunumunda; Danimarka'nın içme suyunun yer altı suyundan karşılandığını ve su, steril olduğu için klor katılmadığını belirtti. Bu nedenle yeraltı suyunu kaynağından musluğa kadar el değmeden kapalı devre içerisinde arıtarak şehre yılda 15 milyon m³ içme suyu sağlanıyor. 4 atıksu artma tesisi ile 35 milyon m³ atıksu arıtılıyor.
Aarhus Su İdaresi Proje Müdürü Flemming B. Møller "Son teknoloji, net enerji üreten atıksu arıtma tesisleri – teknoloji ve operasyon optimizasyonu" başlıklı sunumunda atıksu arıtımının 2 aşamalı olduğunu, 2020 Enerji ve Kaynak Stratejisi'ne göre, 2030 hedefleri olarak Aarhus şehrinin karbondioksit nötr, enerji nötr, net bir enerji üreticisi konuma gelmesini ve yüzde 50 fosfor geri kazanımı planladıklarını ifade etti.
Sunumların ardından Grundfos, Danfoss, AVK öneri ve uygulamalarının yer aldığı "Enerji Nötr Su Sektörü" başlıklı mini-panel oturumuna geçildi. Panel oturumunda Danimarka özel sektör teknoloji firmalarının genel müdürleri kendi uygulamalarından katılımcılara söz ettiler.
AB ve Danimarka'da Su Yönetimi ve Su Kayıplarının ve Gelir Getirmeyen Suyun Yönetilmesi
Eğitim serisinin ikincisi 11 Şubat 2021 günü, "Danimarka Su İdareleri Birliği DANVA ve Aarhus Su İdaresi Uygulamaları" başlıklı webinar ile devam etti.
Danimarka Su İdareleri Birliği (DANVA) CEO'su Carl-Emil Larsen, "Su ve Kanalizasyon İdareleri Kıyaslama Sistemi, AB ve Danimarka Düzenlemeleri" başlıklı sunumunda; 2019 verilerine göre Danimarka su sektörünün tamamı yer altı suyundan karşılanmak üzere yaklaşık 6 milyon kişiye su temini hizmeti götürdüğünü, bu kapsamda yıllık 373 milyon metre küp içme suyu sağlarken 697 milyon metreküp atıksu arıtılarak toplamda su hizmetlerinde yıllık 3 milyar Avro'luk bir ciroya ulaşıldığını belirtti. Su kayıp ve kaçakları hakkında da konuşan Larsen, Danimarka'da kayıp ve kaçak oranlarının çok düşük olduğunu ve yüzde 10'un üzerinde kayıp kaçak oranı olması halinde o idareye para cezası uygulandığını ve online ölçüm ile verilerin çok daha sağlıklı elde edildiğini sözlerine ekledi.
Aarhus Vand Su İdaresi Operasyon Direktörü Flemming F. Pedersen, "Gelir Getirmeyen Su, Boru Hattı Varlık Yönetimi ve Tarife Sistemi" başlıklı sunumunda; BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına göre sertifika alan ilk su idaresi unvanını taşıyan Aarhus Su İdaresinin, üniversiteler ile iş birliği yaptığını ve kamu özel sektör iş birliğini benimsediğini belirtti. Danimarka'daki atıksu arıtma tesislerini kaynak geri kazanım tesisi gibi işlediğini ve bu tesislerin tükettiğinden daha fazla enerji ürettiğini belirtti. Etkin bir dijitalleşme ve optimizasyon çalışması yılda 15 milyon metreküp içme suyu sağlanmakta ve 30 milyon metreküp atıksu arıtılmaktadır.
Aarhus Vand Su İdaresi Gelir Getirmeyen Su Operasyon Mühendisi Sally Nyberg Kornholt "Su Kaybını Azaltmak için Dijital Operasyon ve Prosedürler" başlıklı sunumunda gelir getirmeyen su miktarında azaltım sağlamak için bilgi yönetimi, strateji, finansal tahsis, müşteri desteği, işletme bakım, varlık yönetimi, düzenlemeler ve politik odak, eğitim ve uzmanlık gibi alt bileşenlerden oluşan bütünsel bir yaklaşım benimsediklerini söyledi. Tüm tüketiciler bazında su sarfiyatı, su temin sisteminde SCADA bazlı ölçümler, boru hattı kayıtları ve görsel veri akış platformu kullanımı ile gelir getirmeyen su konusuna odaklandıklarını belirtti.
Kamstrup Avrupa-Ortadoğu-Afrika & Asya Su Bölümü Distribütör Satışları Birim Başkanı Mikael Hansen, "Akıllı Ölçüm Vaka İncelemesi" başlıklı sunumunda akıllı sayaç okuma sistemlerini kullanarak elde edilen somut enerji verimliliği örneklerini katılımcılarla paylaştı. Danimarka tarihindeki ilk akıllı sayaç sistemi dönüşüm projesi ile 340 bin Avroluk yıllık mali tasarruf sağlandığını ve 56 yıl gibi bir sürede yatırımın geri dönüşü alındığını vurguladı. Müşterileri memnuniyetinin daha iyi bir bilgilendirme yapılarak ve diyalog kurularak arttığını belirtti.
Kuraklık ve Bütünleşik Havza Yönetimi
Eğitim serisi üçüncü programı "Kuraklık ve Bütünleşik Havza Yönetimi" başlığı ile 25 Mart 2021'de düzenlendi.
Konuşmacılar; havza ölçekli su planlaması, kuraklık tedbirleri, nehir havza yönetimi, hidrolojik modelleme, uydudan izleme gibi birçok konudaki son teknoloji çalışmalar ve AB Su Çerçeve Direktifinin Danimarka'daki uygulamalarına ilişkin deneyimlerini katılımcılara aktardılar.
Tarım ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Taşkın ve Kuraklık Yönetimi Daire Başkanı Satuk Buğra Fındık, sunumunda 23 havzada taşkın yönetim planlarını yaptıklarını, Ulusal Su Bilgi Sistemi altında çalışan özel bir sistem sayesinde bu planların etkinlik durumunun takip edildiğini söyledi ve 2023 yılında ülkemizin bütün havzaları için kuraklık yönetim planlarını bitirmiş olmayı hedeflediklerini, havza bazında tedbirler programı oluşturduklarını ve havza koruma eylem planlarını AB kriterlerini karşılayan nehir havza yönetim planlarına dönüştürdüklerini vurguladı.
Danimarka Çevre Koruma Ajansı (EPA) Kıdemli Politika Danışmanı Thomas Rützou, Danimarka mevzuatının su eylem planlarındaki tedbirlerin belediye atıksu planlaması ile uygulandığın belirterek, arıtma tesislerinde yağmur suyu taşkınları ile ilgili tedbirlerin iştirakler tarafından fonlanmakta ve gerçekleştirilmekte olduğunu, kırsal bölgelerdeki ise konutlara ilişkin tedbirlerin ev sahipleri tarafından fonlanmakta ve gerçekleştirilmekte olduğunu söyledi.
Danimarka Hidrolik Enstitüsü (DHI) Su Kaynakları Departman Müdürü Oluf Z. Jessen sunumunda kuraklık izleme, kuraklık erken uyarı ve kuraklık planlama üzerine çalıştıklarını ifade ederek, Danimarka Hidrolik Enstitüsü'nün (DHI) Küresel Hidrolojik Modeline dayanan Kuraklık İndeksi bulunduğunu söyledi. Jessen: "Bu indeks su mevcudiyetini temel almaktadır ve mevcut ve gelecekteki kuraklık koşullarının simülasyonunu yapmaktadır. Erken uyarı sistemlerimiz var. Tüm bu hizmetleri web portalı ile bulut temelli olarak yürütüyoruz" dedi.
Danimarka ve Grönland Jeolojik Araştırmalar Merkezi (GEUS) Hidroloji Departmanı Araştırmacısı Julian Koch sunumunda, Danimarka'nın yerelleşmiş bir su yönetimi olduğunu, bu çerçevede Danimarka'nın 2500 su idaresi ve 50 bin özel kuyudan basit arıtma ile yerelleşmiş bir su temini altyapısına sahip olduğunu, su kaynağı olarak su ihtiyacının yüzde 99'unun yeraltı suyundan karşılandığını belirtti. GEUS'un önemli görevler üstlendiğini, bu kapsamda ulusal veri tabanına ev sahipliği yaparak saha verilerini topladığını, ulusal izleme programı yürüttüğünü ve ulusal su kaynakları modeli geliştirdiğini ifade etti.
Aarhus Vand Su İdaresi Operasyon Direktörü Flemming F. Pedersen konuşmasında verinin önemine dikkat çekerek, "Toplam su kaybımız 2020 yılında %3,74'e düştü. Bu tabi çok fazla veri elde etmek ve bu veriyi yönetmek ile sağlandı" dedi.
